ชนิดและคุณภาพของเมล็ดกาแฟที่ใช้มีส่วนสำคัญในการกำหนดความเข้มข้นของเอสเพรสโซเพราะโดยทั่วไปเมล็ดที่นำมาใช้ทำเอสเพรสโซ่จะเป็นเมล็ดคั่วเข้มซึ่งช่วยเพิ่มรสชาติที่เข้มข้นโดยเฉพาะ และพันธุ์กาแฟต่างๆ ที่ใช้เช่น เมล็ดกาแฟอาราบิก้า และ โรบัสต้า มักใช้สำหรับทำเอสเปรสโซ่โดยเมล็ดโรบัสต้ามักมีรสชาติเข้มข้นและขมมากกว่าซึ่งถ้าผู้อ่านท่านใดทราบแบบนี้แล้วกพอที่จะเป็นแนวทางการเลือกเมล็ดกาแฟได้มากทีเดียว

     เอสเปรสโซต้องใช้ขนาดการบดละเอียดซึ่งจะทำให้พื้นที่ผิวของกากกาแฟนั้นสัมผัสกับน้ำร้อนมากกว่ากาแฟอื่นๆ โดยการบดที่ละเอียดยิ่งขึ้นนี้ช่วยให้ได้การแฟที่มีความเข้มข้นโดยตรงและส่งผลให้ได้รสชาติที่เข้มข้นตามไปด้วย

     ในขั้นตอนการชงเอสเปรสโซ่มีการบังคับน้ำที่มีแรงดันสูงผ่านเมล็ดกาแฟบดละเอียดโดยแรงดันสูงนั้นก็สามารถสกัดรสชาติของกาแฟออกมาได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ

     เอสเปรสโซ่สามารถทำได้อย่างรวดเร็วโดยทั่วไปจะใช้เวลาประมาณ 25 ถึง 30 วินาทีโดยระยะเวลาการต้มที่สั้นนี้ก็เพื่อป้องกันกาฟที่ถูกสกัดออกมาเข้มข้นเกินไปจนทำให้มีรสขมจากเมล็ดกาแฟบดละเอียด

     โฟมสีครีมสีน้ำตาลที่ถูกวางอยู่บนแก้วเอสเพรสโซ่ที่ทำมาอย่างดีเรียกว่าครีมาเป็นสัญลักษณ์ของเอสเพรสโซ่ที่ชงอย่างเหมาะสมเพราะเกิดขึ้นในระหว่างขั้นตอนการสกัดกาแฟด้วยความร้อนสูง

     เมล็ดกาแฟที่ใช้ชงเอสเปรสโซ่มักจะถูกคั่วในระดับคั่วเข้มหรือปานกลางถึงเข้มโดยกระบวนการคั่วที่ยาวนานนี้จะทำให้น้ำตาลในถั่วกลายเป็นคาราเมลและเพิ่มมิติของรสชาติให้ความหอมหวานแต่ยังคงความเข้มข้น

     โดยทั่วไปแล้วช็อตเอสเปรสโซ่มักจะเสิร์ฟในปริมาณที่น้อยเพราะมีความเข้มข้นโดยปกติจะอยู่ที่ประมาณ 1 ออนซ์ ( 30 มล. )